مهم ترين دليل بزرگداشت اربعين سيدالشهدا(ع) روايت مرسله اى از امام عسكرى(ع) است كه فرموده است: نشانه هاى مؤمن، پنج چيز است كه يكى از آن ها زيارت اربعين است.
افزون بر اين، امام صادق(ع) زيارت اربعين را به صفوان بن مهران جمّال تعليم داده است كه در آن به بزرگداشت اربعين تصريح شده است.
اما درباره منشأ اهميت اربعين در منابع كهن شيعه، بايد گفت كه به اين روز از دو جهت توجه شده است: يكى از جهت بازگشت اسرا از شام به مدينه و ديگرى به سبب زيارت قبر سيدالشهدا(ع) توسط جابر بن عبدالله انصارى، يكى از اصحاب برجسته رسول خدا(ص) و اميرالمؤمنين(ع).
شيخ مفيد، شيخ طوسى و علامه حلّى(قدس سره) در اين باره مى نويسند:
روز بيستم صفر روزى است كه حرم امام حسين(ع) از شام به سوى مدينه بازگشتند. هم چنين در اين روز، جابر بن عبدالله انصارى، صحابى رسول خدا(ص) براى زيارت امام حسين(ع) از مدينه به كربلا آمد و او اولين كسى بود كه قبر امام حسين(ع) را زيارت كرد
ذره چون وصف کند مهر جهان افروزش
چه سراید که رضا یابد از آن ابرویش
ملک را با ملکوت گو که تناسب چه بوَد
مگر او خود دهدم تاری از آن گیسویش
هشتمین نور درخشان امامت که هموست
دهمین اختر معصوم و جهان رو سویش
نتوان شرح دهم یک صفت از اوصافش
تا مگربگذردم رایحه ای از بویش
زانکه تاریکِ وجودم نبرد ره سوی او
نوری ام ده که نشانی دهدم بر کویش
تا که فرزند عزیزش قائم آل رسول
او که جانها به فدای نفس دلجویش
کند الهام و دهد نورو بتابد بر دل
قطره ای می دهدم از قدح نیکویش
رسول خدا به یاران خود فرمود
: به زودی پس از شما کسانی می آیند که هریک از آنها اجر و پاداش پنجاه نفر از شما را دارد.
اصحاب گفتند: چگونه؟ ما بودیم که با شما در جنگ بدر و احد و حنین شرکت کردیم و قرآن در حق ما نازل شد.
ایشان فرمودند اگر سختی هایی را که آنان می بینند شما می دیدید نمی توانستید مانند آنها صبر کنید.
بحار . ص 130
امام حسین علیه السلام:
کسی که در دوران غیبت بر آزار ها و تکذیب ها صبر کند مانند کسی است که با شمشیر در کنار رسول خدا صلی الله علیه و آله جهاد کرده است.
بحار ص 133
امام سجاد علیه السلام:
به راستی که اهل زمان مهدی (عجل الله تعالی فرجه) که -منتظر ظهورش هستند و به امامت او اعتقاد دارند- از اهل هر زمان با فضیلت تر و برتر هستند.
زیرا خداوند متعال به آنان عقل و فهم و شناختی عطا فرموده که غیبت و ظهور برایشان فرقی ندارد.
خداوند آنها را در آن زمان به منزله ی یاران رسول خدا که در کنارش جهاد می کردند قرار داده است.
آنان به راستی از خالص ها و شیعیان حقیقی ما هستند.
آنان که مردم را در نهان و آشکارا به خدا دعوت می کنند.
بحار - جلد 52 - ص 122
از امام صادق(ع) نقل شده كه میفرمایند
: ««لو ادركته لخدمته ایام حیاتی؛ اگر دوران او را درك میكردم همهی روزهای زندگیم را در خدمت به او میگذراندم.»
(بحار، ج 51، ص 148)
وقتی پیامبران و امامان در خدمت به امام زمان مشتاق و پیشتاز هستند وقتی امام صادق(ع) آرزوی خدمت به ایشان را دارد و حضرت عیسی(علی نبینا وعلیه السلام) از آسمان فرود میآید تا او را یاری كند اینها همه گواه و نشانه است بر آنکه خدمت و حضور در رکاب حضرت حجت (عج) چه جایگاه و فضیلت والائی دارد که بدون شک نظیر و مانند ندارد.
ای عمه بیا تا که غریبانه بگرییم رو از وطن و خانه، به ویرانه بگرییم
پژمرد گل روی تو از تابش خورشید در سایه نشینیم و به جانانه بگرییم
لبریز شرای عمه دگر کاسه صبرم بر حال تو و این دل ویرانه بگرییم
نومید ز دیدار پدر گشته دل من بنشین به کنارم، پریشانه بگرییم
گردیم چو پروانه به گرد سر معشوق چون شمع در این گوشه کاشانه بگرییم
این عقده مرا می کشد ای عمه پیش نظر مردم بیگانه بگرییم