. ب ـ در جستجوي فلسفه احكام نبايد هميشه دنبال علوم تجربي رفت و دلیل مادي برايش جستجو نمود، و اینکه همواره در پي يافتن مصلحت یا مفسدهای طبي باشيم، اين نگاه مادي گرايانه است، در حال كه بسياري از احکام مصالح معنوي دارند، كه در حوزه علوم بشري قابل تحقيق نيست. 1ـ وضوء در قرآن از جمله آيه كه وجوب وضوء و دستورات وضوء را ذكر میکند همين آيه 6 سوره مائده است، خداوند متعال مفرمايد: ياايها الذين آمنوا اذا قمتم الي الصلاة فاغسلوا وجوهكم وايديكم الي المرافق وامسحوا بروءسكم و ارجلكم الي الكعبين4 اي كساني كه ايمان آوردهاید هنگام كه براي نماز بپاخواستيد صورت و دستها را تا آرنج بشويد و سرو پاها را تا مفصل«یا برآمدگی پشت پا» مسح كنيد. طهارت كه توسط وضوء، غسل و تیمم محقق میشود، مقدمه رسيدن به كمال و خداوند است، و راز اين دستورات اينست كه شما طاهر شوید که در همین سوره مائده آيه 6 خداوند میفرماید:« ولاكن يريدُ ليطهرَكم» تا انسان طاهر نشود به خداي كه طيب است نمیرسد لذا خداوند هر دستوري كه میدهد در عبادت و دستورات مالي را كه معين میکند رازش و فلسفهاش همان طهارت ضمير است و این طهارت ضمير محبوب خداوند است كه مفرمايد: تنها مسجد كه بر اساس تقوي بنيا نگذاري شده شايسته است در ان اقامه نماز شود و در اين مسجد افرادي هستند كه طاهر شوند و طهارت را دوست دارند، كه در آيه دیگر مفرمايد:« ً لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ»5 آن مسجدى كه از روز نخست بر پايه تقوى بنا شده شايستهتر است كه در آن قيام (و عبادت) كنى، در آن مردانى هستند كه دوست مىدارند پاكيزه باشند و خداوند پاكيزگان را دوست دارد. إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ، فِي كِتابٍ مَكْنُونٍ، لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ،6 كه آن قرآن كريمى است كه در كتاب محفوظ جاى دارد، و جز پاكان نمىتوانند آن را مس كنند. علاوه براين آیات دیگری هم درباره طهارت است ، كه مفرمايد انسان نمیتواند بدون طهارت آن كمال و تقرب به خدا را بدست بياورد، باضممه كردن اين آيات روايات و تحلیلهای كه صورت گرفت به اين نتیجه رسيديم كه وضوء در زندگي انسان در عبادات انسان تأثیر بسزاي دارند و بدون وضوء امكان ندارد به خدا تقرب پيدا كند، و آن کمالات روحي و معنوی را كسب نمايد، به آن مراحل از پاکی روحي و معنوی و حتی پاكي ظاهري برسد. ب ـ وضو از منظر روایات در این بخش وضوء را در کلام معصومين (ع) مورد بررسي قرار میدهم گر چند روايات زيادی در اين زمينه وجود دارند, اما اين مقاله گنجايش همه روايات را ندارد و به بخش از آن میپردازیم 1 ـ وضوء در کلام معصومين(ع) در رابطه با وضوء شك نيست كه وضوء داراي دو فايده روشن است، فائد بهداشتي وفائده معنوي كه بيان منمايم. الف ـ از نظر بهداشت شستن صورت و دستها آن هم پنج بار در روز وبا لااقل سه بار در شبانه روز اثر قابل توجه دارند، در نظافت بدن چون تماس آب با پوست بدن اثري خاص دارد، در تعادل اعصاب سمپاتيك و یا پاراسمپاتك. ب ـ از نظر معنوی وضوء كه با نيت خاص و دستورات خاص انجام شود، با قصد قربت و فقط براي خدا انجام شود اثر تربيتي دارد، مخصوصاً كه مفهوم كنايه آن اينست كه ازسرتاقدم در راه اطاعت تو گام برمي داريم، كه اين مؤيد اين فلسفه معنوي است ونيز در اين باره روايت كه از امام هشتم علي بن موسیالرضا(ع) نقل شده است كه حضرت مفرمايد: انما امربالوضوء وبدء به لان يكون العبد طاهراً اذا قام بين يد جبار، عندمناجاته اياه مطيعاً له فيما امرهُ نقياً من الادناس والنجاسة مع ما فيه من ذهاب الكسل وطرد النعاس وتزكية الفؤاد للقيام بين يدي الجبار.7 براي اين دستور وضوء داده شده چون كه آغاز عبادت با آن است، كه بندگان هنگام كه در پيشگاه خداوند میایستند وبا او مناجات میکنند پاك باشند و دستورات او را بکاربرده و از آلودگیها و نجاستها بركنار شوند، علاوه به راین وضوء سبب میشود كه آثار خواب و کسالت از انسان برچيده شود و قلب براي قيام در پيشگاه خداوند نور و صفا يابد. بندهای كه آماده مناجات و راز نياز با آفريدگار جهان هستي میگردد بايد از هر لحاظ خود را مهيا سازد وبا حالت نيكو در محضر او حاضر شود و بدون طهارت از پلیدیهای ظاهري و باطنی نمیتوان در پيشگاه خداوند راه يافت، و لذا وضوء همانطور كه بيان شد مقدمه ورود به نماز و مناجات و در نتيجه آغاز براي ورود به بهشت است، كه در اين رابطه پیامبر اکرم(ص) مفرمايد« الوضوء مفتاح الصلاة والصلاة مفتاح الجنة»8 يعني وضوء كليد نماز است نماز کلید بهشت.
صفحات: 1· 2