آفرينش حضرت آدم (ع)
در قرآن 17 بار سخن از حضرت آدم - عليه السلام - به ميان آمده.(1) در اين جا به بخشي از زندگي ايشان كه در قرآن آمده با توجه به روايات و گفتار مفسران، اشاره ميكنيم:
خبر از آفرينش خليفه خدا به فرشتگان
خداوند اراده كرد تا در زمين خليفه و نمايندهاي كه حاكم زمين باشد قرار دهد، چرا كه خداوند همه چيز را براي انسان آفريده است.(2) موقعيت و لياقت انسان را به گونهاي قرار داده تا بتواند به عنوان نماينده خدا در زمين باشد.
خداوند قبل از آن كه آدم - عليه السلام - پدر انسانها را به عنوان نماينده خود در زمين بيافريند، اين موضوع بسيار مهم را به فرشتگان خبر داد. فرشتگان با شنيدن اين خبر سؤالي نمودند كه ظاهري اعتراض گونه داشت و عرض كردند:
«پروردگارا! آيا كسي را در زمين قرار ميدهي كه:
1. فساد به راه مياندازد؛
2. و خونريزي ميكند؛
اين ما هستيم كه تسبيح و حمد تو را به جا ميآوريم، بنابراين چرا اين مقام را به انسان گنهكار ميدهي نه به ما كه پاك و معصوم هستيم؟»
خداوند در پاسخ آنها فرمود: «من حقايقي را ميدانم كه شما نميدانيد».(3)
خداوند همه حقايق، اسرار و نامهاي همه چيز (و استعدادها و زمينههاي رشد و تكامل در همه ابعاد) را به آدم - عليه السلام - آموخت. و آدم - عليه السلام - همه آنها را شناخت.
آن گاه خداوند آن حقايق و اسرار را به فرشتگان عرضه كرد و در معرض نمايش آنها قرار داد و به آنها فرمود: «اگر راست ميگوييد كه لياقت نمايندگي خدا را داريد نام اينها را به من خبر دهيد، و استعداد و شايستگي خود را براي نمايندگي خدا در زمين، نشان دهيد.»
فرشتگان (دريافتند كه لياقت و شايستگي، تنها با عبادت و تسبيح و حمد به دست نميآيد، بلكه علم و آگاهي پايه اصلي لياقت است از اين رو) با عذرخواهي به خدا عرض كردند: «خدايا! تو پاك و منزّه هستي، ما چيزي جز آن چه تو به ما آموختهاي نميدانيم، تو دانا و حكيم ميباشي».(4)
صفحات: 1· 2
شیخ رجبعلی خیاط ره:
بطری وقتی پر است و میخواهی خالی اش کنی، خمش میکنی.
هر چه خم شود خالی تر میشود، اگر کاملا رو به زمین گرفته شود، سریع تر خالی میشود.
دل آدم هم همین طور است، گاهی وقتها پر میشود از غم، از غصه،
قرآن میگوید:
هر گاه دلت پر شد از غم و غصه ها ؛ خم شو و به خاک بیفت.
وَكُن مِّنَ السَّاجِدِین.
سجده کن؛ ذکر خدا بگو ; این موجب میشود تو خالی شوی تخلیه شوی، سبک شوی؛
این نسخهای است که خداوند برای پیامبرش پیچیده است:
وَلَقَدْ نَعْلَمُ.
ما قطعا میدانیم اطلاع داریم، دلت میگیرد؛
فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ و َكُن مِّنَ السَّاجِدِینَ
سر به سجده بگذار و خدا را
تسبیح کن.
سوره ی حجر آيه ٩٨
در تاریخ آمده که ابوذر غفّاری(ره) داخل مسجد مدینه شد و مشاهده کرد
که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم به تنهایی نشسته است،
فرصت را غنیمت شمرد، خدمت آن حضرت رفت و خواستار مواعظ و وصایا شد.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم سفارش کرد و
سخنان آموزنده به او آموخت، از جمله اینکه فرمود:
«وصیّت می کنم تو را به تقوا و پرهیزکاری؛ زیرا آن سَره ی تمام امورات است.»
عرض کرد: زیادتر بفرمایید.
فرمود: «بر تو باد خواندن قرآن کریم و ذکر پروردگار، اگر این چنین کنی،
در آسمان ها تو را یاد کنند و در زمین سبب نورانیّت قلبت می شود.»
پی نوشت:
۱. ارشاد القلوب، ص۱۴۷.
۲. داستان هایی از یاد خدا، ص۸۷.