❀✿Taranoum✿❀

هر سال با فرا رسیدن ماه محرم شور و هیجان عمومی شیعیان و مسلمانان به اوج می رسد، اما آنچه از نظر دور میماند و در سخنرانی ها و مداحی های عمومی مورد توجه قرار نمی گیرد ابعاد و دلایل این نهضت اجتماعی سیاسی است. از یک منظر دیگر قیام امام حسین علیه السلام در دو بعد سلبی و ایجابی قابل بررسی است.

بعد سیاسی

در بعد سیاسی قیام امام حسین از دو بعد سلبی و ایجابی قابل بررسی است. در بعد سلبی دفع نظام فاسد، مبارزه با ساختار قدرت مبتنی بر اشرافی گری و رانت خواری و … . دلایل سلبی قیام امام حسین بر اساس مبارزه با طواغیت و سرنگونی نظام سیاسی فاسد بنا شده است. در بعد ایجابی ترسیم وضعیت مطلوب و آرمانی به عنوان بدیل نظام فاسد مورد توجه امام حسین و نهضت بزرگ ایشان بوده است. به گونه ای که ایشان علاوه بر طرد ساختار و نظام سیاسی فاسد الگوی جد بزرگوارش و پدر بلند مرتبه شان را در دستور کار خود قرار دادند. نظامی که ویژگی های نظام فاسد را نداشته باشد و مزین به صفات نظام آرمانی باشد.

بعد اجتماعی

در بعد اجتماعی امام حسین علیه السلام می فرمایند:«إِنّي لَمْ أَخْرُجْ أَشِرًا وَ لا بَطَرًا و َلا مُفْسِدًا وَ لا ظالِمًا وَ إِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِْصْلاحِ في أُمَّةِ جَدّي، أُريدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَأَنْهي عَنِ الْمُنْكَرِ وَأَسير بِسيرَه ِجَدّي وَ أَبي عَلِي بْنِ أَبيطالِب» (نفس المهموم ،محدث قمی، ص ۴۵). «من از روي شرارت و مفسده و يا براي فساد و ستمگري قيام نكردم، من فقط براي اصلاح در امّت جدّم از وطن خروج كردم. قصد دارم به معروف امر كنم و از منكر بازدارم و به سيره و روش جدّم و پدرم علي بن ابيطالب عمل نمايم».

مؤلفه های قیام و حرکت امام حسین علیه السلام عبارتند از؛

1- اصلاح امت

2- احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر

3- عمل به سیره پیامبر بزرگوار اسلام و علی بن ابی طالب علیه السلام

این مؤلفه ها همگی در ذیل عنوان اصلاح امت قابل بررسی است. در بعد سلبی جامعه و ساختار اجتماعی زمان امام حسین علیه السلام بر اثر انحرافات ایجاد شده پس از رحلت پیامبر اسلام دچار ناهنجاری های ساختاری شده بود به گونه ای که بد خود و خوب بد جلوه داده می شدو این امر یعنی زدودن انحرافات و شاخ و برگ ها از ساختار اجتماعی امام ع را به قیامی وا داشت که می دانست در آن بازگشتی نخواهد بود. در بعد ایجابی برگرداندن ساختار اجتماعی به وضعیت مطلوب و آرمانی زمان پیامبر اسلام بر اساس عمل به سیره و روش ایشان و امام علی علیه اسلام بوده است.

بنابراین ابعاد قیام امام حسین و زمینه و بستر آن (جامعه شناسی نهضت عاشورا) می تواند در ایجاد شور و هیجان ناشی از این نهضت مؤثر افتد. دفع نظام فاسد و ایجاد نظام آرمانی به همراه زدودن آثار انحراف از اجتماع و مزین نموده ساخت اجتماعی به صفات امت واحده از بزرگترین ثمرات نهضت حسینی است که اگر مورد بررسی و پژوهش قرار بگیرد از اثرات مهم و شگرفی برخوردار خواهد بود.